Universal Design – – งานออกแบบเพื่อทุกคน

แม้แวดวงการออกแบบในต่างแดน จะใช้คำว่า universal design ในงานออกแบบหลากหลายประเภทอยู่แล้ว (แต่อย่างไร ผมก็ยังเห็นไม่มากนัก) แต่ในเมืองไทย คำๆ นี้ คนในแวดวงการออกแบบกลับไม่ค่อยแพร่หลาย และเป็นที่เข้าใจนัก ที่สำคัญ คือ มีน้อยคนและน้อยสถาบันมาก ที่จะมุ่งปลูกฝัง แนวคิดงานออกแบบเพื่อทุกคนนี้ อย่างจริงจัง

ที่ผมเอาคำๆ นี้ มากล่าวไว้ ณ ที่นี้อีกครั้ง เพราะผมได้มีโอกาสร่วมเดินทางไปญี่ปุ่น กับทีมผู้ผ่านรอบแรก ในการประกวดแผนธุรกิจเพื่อสังคมโครงการบ้านพักผู้สูงอายุและเด็กกำพร้า ซึ่งสนับสนุนโดย MQDC...นั่นทำให้เราเห็นว่า สังคมญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับเรื่องการออกแบบเพื่อทุกคนอย่างมาก

แม้แต่ไกด์ยังบอกเราว่า “ลองคิดดูว่า ในทุกๆ ที่ที่ผู้พิการไปได้ คนธรรมดาย่อมไปได้อย่างสะดวก”…..จริงของเขาครับ   

เราได้ไปดูงานออกแบบ ที่ Mega Web ซึ่งเป็นโชว์รูมงานออกแบบเพื่อทุกคนของโตโยต้า และไปดูงานการออกของ Panasonic กล่าวได้คำเดียวว่า สุดยอดครับ

ผมขอคัดลอก ปรัชญาของการออกแบบเพื่อทุกคนที่ผมได้มาจาก Toyota ครับ

1) Equitable Use
2) Flexibility in Use
3) Smple and Intuitive Use
4) Perceptible Information
5) Tolerance for Error
6) Low Physical Effort
7) Size and Space for Approach and Use

ที่พวกเราไปดูงานออกแบบเพื่อทุกคนนั้น ก็เพื่อที่เราจะเอาใช้ ในงานออกแบบ โครงการบ้านพักผู้สูงอายุและเด็กกำพร้า ครับ ซึ่งเราก็ได้ไปเห็น สถานที่จริงในญี่ปุ่นครับว่า เขาเอาแนวคิดนี้ไปใช้ได้จริงใน อาคารบ้านพักผู้สูงอายุและเด็กเล็กครับ อย่างราวบันไดของเขา ก็จะมี 2 ระดับ / มีการออกแบบ พื้นที่ร่วม เพื่อให้เกิดการทำกิจกรรมร่วมกัน เป็นต้น ….ดีเลยครับ

 สุดท้าย ผมขอเอารูปตัวอย่างงานออกแบบเพื่อทุกคน มาให้ดูครับ ลองดูแล้วนึกตามว่า เรื่องงานออกแบบเพื่อทุกคนนี้ จริงๆ แล้ว มันอยู่ที่ หัวใจ (ที่คิดถึงคนอื่นๆ) ไม่ใช่ หัวสมอง ใช่ไหมครับ  

รูปแรกเป็น กรรไกร ที่มีปลอกสวม ป้องกันอันตราย ครับ….ที่สำคัญ แม้จะสวมปลอกไว้ มันก็ยังตัดได้ครับ

 

 

 

 

 

รูปที่สองเป็น รอยหยักที่ขอบกล่องนม ทำรอยหยักเพื่อให้ รู้ว่า นี่ คือ นมสดครับ

 

 

 

 

 

รูปที่สาม เป็นแม่เหล็กไว้สำหรับติดกระดาษโน้ตบนกระดาน..ปกติเวลาจะดึงออกต้องใช้แรงดึง ใช้ไหมครับ เขาออกแบบใหม่ โดยผ่า ยางออกเป็น 2 ส่วน เวลาจะดึงแม่เหล็กออกจากกระดาน ก็แค่ กด ยาง 2 ข้างเบาๆ เท่านั้น แม่เหล็กก็หลุดออกอย่างง่ายดาย

 

 

 

 

รูปที่สี่ เป็นแม็กเย็บกระดาษ แบบไม่ใช้ลวดเย็บครับ แต่ใช้การเจาะกระดาษให้เกี่ยวกันไว้….เยี่ยมครับ

 

 

 

 

 

2 รูปสุดท้ายเป็นงานออกแบบที่ผมชอบครับ ผมตั้งชื่อว่า เครื่องช่วยถอดปลั๊ก เพียงแค่ยกปลายสีส้ม กับ กด ปลายสีส้ม ลง ปลั๊กตัวผู้ก็จะถูก “ดัน” ออกมาอย่างง่ายดาย ถูกใจ คอคอมพิวเตอร์อย่างผมเลยทีเดียว…ผมไปเดินหาตามห้างต่างๆ ก็ยังไม่มีขายครับ